दिवाळी नुकतीच संपली ना... गोडधोड खाऊन सगळे तोंड पाणचट झाले होते. गेला काजू, बदाम, पिस्ते अशा फुकट मिळालेल्या ड्रायफ्रुट्सपासून सुरु झालेली गाडी व्हाया लाडू, करंजी, अनारसे, झालंच तर गेला बाजार चिवडा, शेव, चकली मार्गे उरलेले मनुका, शंकरपाळे यांवर जाऊन थांबली. पूर्वी गोडावर तुटून पडणारा मी या दिवसांत त्याकडे पाहतही नव्हतो. जीभ काहीतरी भन्नाट चटकदार, खमंग, झटकेबाज, कानात बोटे घालून पडदा हलवून गुदगुल्या घालायला लागाव्यात असा मेन्यू मागत होती. कालच्या दुपारी असा विचार मनात आला आणि या वीकेंडला ’कावेरी’त जाऊन मटण-भाकरी चापायचे नक्की केले. पण ही जिव्हा आहे न, ती काही ऐकत नव्हती. तिची तात्पुरते का होईना शांती केली पाहिजे ना. म्हणून मग सध्या भेळ-पाणीपुरीकडे बघू जरा असे ठरवले.

आजकाल बरीच दुकाने झालीत भेळ-चाट वाली. पण गाडीवर (वर म्हणजे शब्दशः वर नाही, तर बाजूला) उभे राहून खाण्यात जी मजा आहे ना, ती त्या एसी दुकानांत नाही. चारचाकी झाकलेली हातगाडी, तिला चाकांना दगड लावून स्थिर केलेले, एक बाजूला पिंप, त्याखाली एक बादली, गाडीवर भलीमोठी काचेची पेटी,
त्यात चुरमुरे, शेव, वर ओळीने मांडलेले टोमॅटो आणि कांदे, शेजारी स्टोव्हवर वाटाणा-बटाटा मिश्रण, पुऱ्या आणि वाऱ्यावर डुलणारा बोर्ड ’***** भेळपुरी सेंटर’ असा एक साधारण सगळ्यांचा अवतार.

मी गेल्याबरोबर...

गाडीवाला: या भाऊ काय खाणार? भेळ,पाणीपुरी, रगडापुरी, रगडापॅतिस, शेवपुरी, .... (अजुन काय काय नावे घेतली त्याने, पण आपले लक्ष्य एकच पाणीपुरी).

मी: पाणीपुरी खिलाओ की (आपले पुणेरी हिंदी).

तो: भाऊ, मराठी न तुम्ही? (आयला, याला कसे माहीत? विचारीन नंतर)

मी: हो मराठीच!

तो: मग मराठी बोला की! (घ्या, पाणीपुरी खायच्या आधीच ठसका).

तोपर्यंत माझ्या हातात त्याने एक स्टीलची लहान प्लेट ठेवली आणि त्याने पहिला ’सा’ लावला. एक हाताने गल्ल्यातून सुट्टे पैसे देऊन आधीचे गिऱ्हाईक कटवले दुसऱ्या हाताने सराईतपणे दोन फूट उंचीच्या प्लॅस्टिकच्या पिशवीतून एक पुरी उचलली, चार बोटांवर धरुन अंगठ्याने कर्रकन तिच्या वरच्या पापुद्र्याला भोक पाडले आणि वाटाणा-बटाट्याचे थोडे मिश्रण त्यात भरले.

तो: गोड, तिखट की कमी तिखट?

मी: नॉर्मल... (सरळ उत्तर द्यायची सवय नाही आपल्याला).

त्याने ती मिश्रण भरलेली पुरी आधी एका चिनीमातीच्या बरणीत हलकेच बुडवली आणि मग एका मडक्यात
बुचकळली. बाहेर काढून मडक्यावर दोनदा खालीवर केली. एक्स्ट्रा पाणी त्यात पडले आणि मग काढून पाण्याचे थेंब पाडत माझ्या प्लेटमध्ये येऊन विसावली. मी पण (अति)सराईतपणा दाखवत घाईघाई ती उचलून सरळ तोंडात टाकली आणि गपकन तोंड बंद केले. आतमध्ये हवा आणि पुरीतल्या पाण्याचे असे काही स्फोटक मिश्रण तयार झाले की जणू सुरुंग फुटावा. नाकातोंडात पुरी(चे) पाणे. डोळ्यातून पाणी. कानातून धूर यायचा तेवढा बाकी होता. असा काही ठसका लागला म्हणता की ब्रम्हांड आठवले. रुमाल, प्लेट आणि मे स्वतः या सगळ्यांना सावरता सावरता तारांबळ उडाली. काय पण ध्यान आहे अशा नजरेने पाहत त्या गड्याने दुसरी पुरी ठेवली. पण सगळे सावरून स्थिर होऊन तिला हात घालेपर्यंत ती जरा जास्तच भिजली. आणि उचलून खाताना तिचे पाणी प्लेटमध्येच राहिले. हे पुरीचे आवर्तनपण फसले. नशिबाने त्याचे लक्ष माझ्याकडे नव्हते.

त्याने तिसरी पुरी मांडली. आता जरा अंदाज आला. ही पुरी अगदी व्यवस्थित तिच्या गंतव्य स्थानी पोचली होती. आता तर सगळे टेकनिकच आत्मसात झाले. त्याने पुरी मांडली रे मांडली की लगेच झडप घालून उचलायची. वर आकाशाकडे पहायचे (आणि हा असा पदार्थ बनवल्याबद्दल ’त्या’चे आभार मानायचे) आणि हळूच पुरी तोंडात सोडायची. मग वरती पाहतच तोंडाच्या तळाकडून सुरु करुन वरच्या बाजूला येत हवा बाहेर कढत मुखगुहा बंद करुन पुरीला जखडून टाकयचे. मग सावकाश टाळू आणि जीभेच्या मध्ये पुरीची कत्तल. पाणी घशावाटे पोटात. कत्तलीचे उरले-सुरले काम दात करतात. की लगेच नेक्स्ट... आहे की नाही एकदम सोप्पे टेकनिक? खाताना सगळी दिवाळी साजरी होत असते मुखगुहेत. तिखट लवंगी फटाका, आंबट फुलबाजे, गोड भुईनळे आणि नमकीन रॉकेट्स अशी सगळी आतषबाजी आतल्या आत सुरु होते. ही जी काही सरमिसळ टेस्ट असते ना पाणीपुरीची, ती प्रत्येक पाणीपुरीवाल्याची युनिक आयडेंटिटी असते. जगात कुठेही भटकलात तरी तशी सेम टेस्ट मिळायची नाही. पण त्याची सवय होते न होते तोच एका प्लेटचा कोटा संपतो पण जिव्हा शांत होत नाही. मग शेवटची पुरी तोंडात घोळवत खुणेनेच ’लगे रहो’ म्हणून गाडीवाल्याकडे प्लेट पुढे करायची.

त्याने पण आता खुशीत येऊन वरचा ’सा’ लावला. एकदा ’लगे रहो’चा इशारा मिळाला की मग दुसरा कोटा संपला तरी तो थांबला नाही. कारण त्याने जाणले की समोर दर्दी रसिक आहे. मग अशी काहे तंद्री लागली की आजूबाजूचे सूर ऐकूच आले नाहीत. पोट आणि मन भरले की मी हार मानून प्लेटमधले खाली राहिलेले पाणी पिऊन ती गाडीवर ’म्यान केली’. आणि मग तो पण शेवटची मसाला पुरी देऊन समेवर आला. आणि मैफिल संपल्यावर जशी वाद्ये आवरायला घेतात तसे मडके, बरणी झाकून ठेवली आणि पडलेले पाण्याचे थेंब पुसायला लागला.

तो: अजुन काय खिलवू?

मी (मनातल्या मनात): आता चहा मारायचाय, जो तुझ्याकडे मिळत नाही.)

त्याल बहुतेक मनातले ऐकू येत असावे, कारण त्याने उगाचच गल्ल्याचे झाकण उघडले. ही त्यांची ’पैसे द्या’ची खूण असते.

मी: किती झाले?

तो: XX रुपये.

क्स्क्स रुपये कसे झाले हा हिशोब विचारण्याच्या भानगडीत मे पडलो नाही. सगळे टेकनिक कळल्यावर तंद्री लागली असताना मी तेवढे खाल्लेलेच असणार. पैसे देऊन जाताना...

मी: मी मराठी अहे हे कसे काय समजले तुम्हाला?

तो: नॉन मराठी लोक अजुन दिवाळीच्या सुट्टीवरुन परत आले नाहीत.

मी (मनातल्या मनात): वा... काय लॉजिक आहे? मान गये... आपण ’मानले बुवा!!!’ लवकरच मे तिथून ’जय महाराष्ट्र’ केला आणि चहाच्या टपरीकडे वळालो.

तुम्ही पाहिलेला फटाकेवाला... आपलं पाणीपुरीवाला, त्याची काहीतरी खासियत असेल की. ती इथे कॉमेंटमध्ये लिहिलायला हरकत नाही बरं! :-) तेवढेच आम्हाला पुढे लिहायला हुरुप येतो...

(पोस्टमधला फोटो मी काढलेला नाही. इंटरनेटवर मिळालाय.)